1910 թվականին իր ընկերներից մեկին հղած նամակում Թումանյանը գանգատվել է, որ իրեն ամենաշատը անհանգստացնող բանն այն է, որ մեր երկիրը տարիներով չի փոխվում ու ամեն բան նույնն է: Աշխարհն առաջ է սլանում, իսկ մենք դոփում ենք տեղում: Գուցե հին ենք ու սլացքի մեր ժամանակը անցե՞լ է: Ինչպե՞ս շարժի գցել մեզ և մեր երկիրը: