Երբ 1913 թվականին Թումանյանը լսում է արտագաղթի թվերը, բացականչում է. «Ուրեմն այսքան խախուտ է մեր բոլոր երազների ու հույսերի հիմքը»: Իսկ ի՞նչ կասեր, եթե այսօրվա արտագաղթը տեսներ: Անցյալ տարի, օրինակ, երկիրը շուրջ 50 հազար մարդ է լքել: Այդ ծավալների արտագաղթերը սովորաբար բռնի են լինում: Ու՞մ և ինչի՞ համար էր պետք Հայաստանից մեկ միլիոն մարդ հանել: