1827 թվականի հոկտեմբերի 1-ին ռուսական զորքերը պաշարեցին Երևանի խանության կենտրոն Երևան բերդաքաղաքը: Սա 1826-28 թթ․ ռուս-պարսկական պատերազմի ամենանշանավոր դրվագներից է. մի պատերազմի, որի հետևանքները ամուր հյուսվեցին նաև հայոց պատմության հետ: Տարածաշրջանում հայտնվեց նոր խաղացող:
Հայերը դարձան նրա աջակիցները և ձեռք բերեցին երկընտրանքի հնարավորություն: Ռուս-հայկական բազմաշերտ, բարդ ու տարաբնույթ հարաբերությունների արմատների մասին պատմական գիտությունների թեկնածու Սուրեն Մանուկյանը զրուցել է ԵՊՀ Պատմության ֆակուլտետի պրոֆեսոր Հայկազ Հովհաննիսյանի հետ